Dla wielu z nas inwentaryzacja jest jednoznacznie kojarzona ze spisem z natury w postaci kartki, długopisu i zatrzymanej sprzedaży oraz trudną nazwą inwentura. Brak świadomości, że jest to proces, który dotyczy KAŻDEJ organizacji i że przybiera ona różne formy przyczynia się też do ograniczonej wiedzy w zakresie jej prowadzenia.
Metody inwentaryzacji:
Spis z natury – metoda podstawowa i najważniejsza. Najczęściej stosowana w celu ustalenia faktycznego stanu składników majątkowych przedsiębiorstwa. Dotyczy tylko składników mierzalnych i policzalnych - jest dowodowo niepodważalna. Dotyczy składników majątkowych własnych oraz obcych znajdujących się na terenie inwentaryzowanej jednostki.
Pośrednia uproszczona – metoda polegająca na spisywaniu składników majątkowych w przybliżeniu, kiedy nie można przeprowadzić spisu z natury z powodu np. braku dostępu lub niewykonalności pomiaru technicznego. Metoda ta dokonywana jest poprzez obmiar, szacunek, próbę reprezentatywną, ocenę ekspertów, porównanie do podobnych składników.
Potwierdzenia sald – dwustronne potwierdzenie stanów księgowych aktywów i pasywów pomiędzy kontrahentami, wierzycielami, dłużnikami dla należności w formie pisemnej.
Weryfikacji – metoda polegająca na porównywaniu stanów księgowych w księgach rachunkowych lub inwentarzowych z danymi w dokumentach źródłowych lub wtórnych, rejestrach, kontrolkach, kartotekach operacyjnych.
Poza metodami inwentaryzacji można mówić też o różnych jej formach w zależności od przyjętych kryteriów oceny. Jednym z nich jest częstotliwość jej prowadzenia, w tym przypadku możemy mówić o inwentaryzacji:
- pełnej okresowej –obowiązkowej, gdyż jej terminy wynikają z ustawy o rachunkowości, a jej celem jest ustalenie stanu rzeczywistego majątku organizacji
- wyrywkowej – pozwalającej ustalić wyrywkowo stan rzeczywisty określonych składników majątku, pozwala kontrolować osoby materialnie odpowiedzialne za składniki i sprawdzać rzetelność gospodarowania mieniem
- zdawczo-odbiorczej – prowadzonej, gdy zmienia się osoba odpowiedzialna za składnik (np.: w przypadku zmian organizacyjnych, zakończenia współpracy z pracownikiem)
- nadzwyczajnej – związanej ze zdarzeniami losowymi, w których majątek mógł zostać naruszony (włamanie, powódź)
- ciągłej – gdy systematycznie spisujemy składniki majątku w ciągu okresu inwentaryzacyjnego. Jest ona prowadzona według ustalonego planu, tak by w ciągu danego okresu rozliczeniowego wszystkie składniki majątku choć raz zostały objęte spisem. Ta forma inwentaryzacji pozwala na lepszą mobilizację organizacji do utrzymania porządku w składowaniu zapasów i do bieżącego ujawniania zapasów nie wykazujących ruchu. Poza tym, pracownicy komórki organizacyjnej prowadzącej inwentaryzację ciągłą, dzięki posiadaniu odpowiednich kwalifikacji gwarantują właściwy i efektywny przebieg prac spisowych.
W praktyce mogą występować też inne określenia poszczególnych inwentaryzacji, w zależności od wybranych kryteriów klasyfikacji. Mogą się też one nakładać na siebie, zazębiać, w zależności od okoliczności. Przedstawiony podział jest jednak wyjściowym przy ocenie różnych form inwentaryzacji.
Dla wielu z nas inwentaryzacja jest jednoznacznie kojarzona ze spisem z natury w postaci kartki, długopisu i zatrzymanej sprzedaży oraz trudną nazwą inwentura. Brak świadomości, że jest to proces, który dotyczy KAŻDEJ organizacji i że przybiera ona różne formy przyczynia się też do ograniczonej wiedzy w zakresie jej prowadzenia.
Metody inwentaryzacji:
Spis z natury – metoda podstawowa i najważniejsza. Najczęściej stosowana w celu ustalenia faktycznego stanu składników majątkowych przedsiębiorstwa. Dotyczy tylko składników mierzalnych i policzalnych - jest dowodowo niepodważalna. Dotyczy składników majątkowych własnych oraz obcych znajdujących się na terenie inwentaryzowanej jednostki.
Pośrednia uproszczona – metoda polegająca na spisywaniu składników majątkowych w przybliżeniu, kiedy nie można przeprowadzić spisu z natury z powodu np. braku dostępu lub niewykonalności pomiaru technicznego. Metoda ta dokonywana jest poprzez obmiar, szacunek, próbę reprezentatywną, ocenę ekspertów, porównanie do podobnych składników.
Potwierdzenia sald – dwustronne potwierdzenie stanów księgowych aktywów i pasywów pomiędzy kontrahentami, wierzycielami, dłużnikami dla należności w formie pisemnej.
Weryfikacji – metoda polegająca na porównywaniu stanów księgowych w księgach rachunkowych lub inwentarzowych z danymi w dokumentach źródłowych lub wtórnych, rejestrach, kontrolkach, kartotekach operacyjnych.
Poza metodami inwentaryzacji można mówić też o różnych jej formach w zależności od przyjętych kryteriów oceny. Jednym z nich jest częstotliwość jej prowadzenia, w tym przypadku możemy mówić o inwentaryzacji:
- pełnej okresowej –obowiązkowej, gdyż jej terminy wynikają z ustawy o rachunkowości, a jej celem jest ustalenie stanu rzeczywistego majątku organizacji
- wyrywkowej – pozwalającej ustalić wyrywkowo stan rzeczywisty określonych składników majątku, pozwala kontrolować osoby materialnie odpowiedzialne za składniki i sprawdzać rzetelność gospodarowania mieniem
- zdawczo-odbiorczej – prowadzonej, gdy zmienia się osoba odpowiedzialna za składnik (np.: w przypadku zmian organizacyjnych, zakończenia współpracy z pracownikiem)
- nadzwyczajnej – związanej ze zdarzeniami losowymi, w których majątek mógł zostać naruszony (włamanie, powódź)
- ciągłej – gdy systematycznie spisujemy składniki majątku w ciągu okresu inwentaryzacyjnego. Jest ona prowadzona według ustalonego planu, tak by w ciągu danego okresu rozliczeniowego wszystkie składniki majątku choć raz zostały objęte spisem. Ta forma inwentaryzacji pozwala na lepszą mobilizację organizacji do utrzymania porządku w składowaniu zapasów i do bieżącego ujawniania zapasów nie wykazujących ruchu. Poza tym, pracownicy komórki organizacyjnej prowadzącej inwentaryzację ciągłą, dzięki posiadaniu odpowiednich kwalifikacji gwarantują właściwy i efektywny przebieg prac spisowych.
W praktyce mogą występować też inne określenia poszczególnych inwentaryzacji, w zależności od wybranych kryteriów klasyfikacji. Mogą się też one nakładać na siebie, zazębiać, w zależności od okoliczności. Przedstawiony podział jest jednak wyjściowym przy ocenie różnych form inwentaryzacji.